Gastrit Diyeti ve Gastrit Hastaları Nasıl Beslenmeli?
Gastritin alevlenmesini önlemek ve semptomları azaltmanıza yardımcı olmak için tercih edebileceğiniz yiyecekler şunlardır:
- - Elma, brokoli, havuç ve fasulye gibi yüksek lifli gıdalar
- - Balık, tavuk ve hindi göğsü gibi hafif ve az yağlı etler
- - Asit oranı düşük sebze ve meyveler
- - Gazsız içecekler
- - Kafeinsiz içecekler
- - Yoğurt, kefir ve lahana turşusu gibi probiyotikler
Gastrit diyetinde kaçınılması gereken yiyecekler nelerdir?
Yağ oranı yüksek olan yiyecekler mide zarındaki enflamasyonu kötüleştirebilir. Mideyi tahriş etme olasılığı nedeniyle aşağıdaki besinlerden kaçınılması gereklidir:
- - Alkol
- - Kahve
- - Domates gibi asidik sebzeler ve portakal gibi asidik meyveler
- - Yağlı gıdalar
- - Kızarmış yiyecekler
- - Gazlı içecekler
- - Acı baharatlı yiyecekler
- - Alerji yaratabilecek gıdalar
Gastrit nedir?
Gastrit esasen birden fazla rahatsızlığın ortak adıdır. Bu rahatsızlıkların ortak noktası hepsinde mide zarının iltihaplanmış olmasıdır. Bu hastalık çoğu zaman aynı zamanda mide ülserlerine de neden olan Helikobakter pilori isimli bakteriden kaynaklanan enfeksiyon sonucunda ortaya çıkar. Bazı durumlarda fazla veya sık ağrı kesici kullanımı ve/veya kronik alkol kullanımı da gastrite neden olabilir.
Gastritin iki farklı türü vardır. Bunlardan biri akut gastrit, diğeri ise kronik gastrittir. Ayrıca gastriti, mide zarının incelip incelmemesine göre eroziv ve hafif gastrit olarak ikiye ayırmak da mümkündür. Eroziv gastritte, mide astarında erozyon meydana gelir. Eroziv gastrit genellikle akuttur ve kanama ile kendini gösterir ancak çok az semptomla veya hiç semptom olmaksızın da görülebilir ve bu durumda kronik gastrit ile ilişkilidir.
Akut Gastrit Nedir?: Akut gastrit, mide zarında ani bir şekilde enflamasyon gelişmesidir. Akut gastritin en sık görülen nedeni steroid olmayan anti-enflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) ve kortikosteroidlerdir. Bu ilaçların kullanılması kesildiğinde ve ilaç kullanıldığında akut gastrit genelde hızla (2 ila 10 gün arasında) iyileşir.
Kronik Gastrit Nedir?: Kronik gastrit, mide astarında uzun süreli meydana gelen enflamasyondur. Kronik gastrit genelde uzun süreli alkol tüketimi, bakteriler, bazı ilaçlar, kronik stres veya bağışıklık sistemi kaynaklı sorunlar nedeniyle meydana gelir. Kronik enflamasyon durumunda mide zarı değişir ve bazı koruyucu hücrelerini kaybeder; yani mide zarınız incelmeye başlar.
Gastrit belirtileri nelerdir?
Gastrit belirtileri kişiden kişiye değişmekle beraber gastriti olan herkeste belirti görülmez. Ancak akut gastritte belirtiler ani ve belirgindir. Genel olarak görülen belirtiler şunlardır:
- - Mide bulantısı veya midede sürekli rahatsızlık hissi
- - Karın şişkinliği
- - Karın ağrısı
- - Kusma
- - Hazımsızlık
- - Yemekten sonra midede tuhaf bir doygunluk hissi
- - Öğünler arasında veya geceleri midede yanma veya ani açlık hissi
- - Hıçkırık
- - İştah kaybı
- Aşağıdaki semptomlar eroziv gastrit durumunda görülecektir:
- - Kan veya kahveye benzeyen şekilde kusma
- - Siyah renkli dışkılama
Gastrit neden olur?
Mide zarının incelmesi ve zayıflaması sindirim için gerekli olan mide sıvısının mide zarına zarar vermesine ve akabinde gastrite neden olur.
İncelmiş veya hasar görmüş bir mide zarı gastrite yakalanma riskinizi artırır. Ayrıca mide zarını enfekte eden bir bakteri olan Helikobakter pilori de mide zarını incelterek gastrite neden olabilir.
Helikobakter pilori genellikle kişiden kişiye bulaşır ancak kontamine olmuş yiyecek veya su yoluyla da bulaşabilir. Aşağıdaki alışkanlıklar ve durumlar da gastrite yakalanma riskinizi arttırabilir:
- - Aşırı alkol tüketimi
- - Aspirin gibi steroid olmayan anti-enflamatuvar ilaçların (NSAID'ler) düzenli olarak kullanılması
- - Kokain kullanımı
- - İleri yaş (zira mide zarı yaş aldıkça incelir)
- - Tütün kullanımı
- - Stres
- - Crohn hastalığı gibi sindirim sorunları yaratan otoiümmün hastalıklar
- - Viral enfeksiyonlar
- - Kronik kusma
- - Safra reflüsü (Safranın mideye kaçması)
Gastrit nasıl teşhis edilir?
Fizik muayene: Gastriti teşhisi edebilmek için doktorunuz fizik muayene yapacak ve hem sizin hem de ailenizin tıbbi geçmişini gözden geçirecek ve bu doğrultuda bir değerlendirme yapacaktır. Ayrıca, Helikobakter pilori ile enfekte olup olmadığınızı anlamak için nefes, kan veya dışkı testi uygulanabilir.
Endoskopi: Midenize yakından bakabilmek ve enflamasyon olup olmadığını anlamak için doktorunuz endoskopi yapmak isteyebilir. Endoskopi esnasında, ucunda kamera bulunan uzun bir tüp ile yemek borunuzdan midenize ve on iki parmak bağırsağınıza kadar ilerlenir. Bu işlem esnasında alışılmadık bir şey görülmesi durumunda doktorunuz biyopsi yani mide zarınızdan küçük bir örnek alabilir.
Kan testleri: Doktorunuz, anemi olup olmadığınızı belirlemek için kırmızı kan hücresi sayınızı kontrol etmek amacıyla kan testi isteyebilir. Ayrıca kan testleri ile Helikobakter pilori enfeksiyonu ve pernisiyöz anemi taraması da yapılabilir.
Gaitada (dışkıda) gizli kan testi: Bu test ile dışkınızda kan olup olmadığına bakılır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi eroziv gastrit durumunda dışkınızda kan olabilir.
Gastrit nasıl tedavi edilir?
Gastritin tedavisi, nedenine bağlı olarak değişecektir. Aspirin veya başka ilaçlardan kaynaklanan gastrit bu ilaçları bıraktığınızda tamamen geçecek veya azalacaktır. Helikobakter pilori enfeksiyonundan kaynaklanan gastrit ise antibiyotik vasıtasıyla bu bakterinin öldürülmesiyle tedavi edilir. Bu hastalığın tedavisinde başvurulan diğer ilaçlar ve yöntemler aşağıdaki gibidir:
- Proton pompası inhibitörleri: Proton pompası inhibitörleri, mide asidi salgılayan hücreleri bloke etme işlevi görür. Böylece mide asidi mide zarınıza zarar veremez. Ancak proton pompası inhibitörlerinin uzun süre ve özellikle de yüksek dozlarda kullanımı, omurga, kalça ve bilek kırığı riskini arttırdığı gibi böbrek yetmezliği riskini de arttırabilir.
- Mide asidini azaltıcı ilaçlar: Bu ilaçlar mide asidi salgısını tamamen ortadan kaldırmaz fakat azaltır. Böylece mide asidi mide zarına zarar veremez ve gastritiniz düzelebilir.
- Antasitler: Antasitler midenizdeki asidi nötralize edebilir. Ancak bazı antasitler ishal veya kabızlığa neden olabilir.
- Probiyotikler: Probiyotiklerin sindirim florasını yenileyebileceği ve mide ülserinin iyileşmesine yardımcı olabileceği gösterilmiştir. En faydalı probiyotikler arasında yoğurt ve kefir bulunur.
Kaynakça
